නිදහස් සටන කියන්නේ සිංහලයන් විසින් ඉංග්‍රීසීන්ට විරුද්ධව කළ සටනයි.
එම සටන කළේ සින්හලයන් විසින් 1815 දි ඉංග්‍රීසීන්ට රට පාලනය කිරීමටපමණක් උඩරට ගිවිසුමෙන් පවරපු සිංහලයන්ගේ බලය අයුතු ලෙස පරිහරණය කිරීම හේතුවෙන්ය.
ඒක තමයි නිදහස් සටනේ මුල. ඒක කැරලි කියලා සමහර සිංහල ප්‍රාඥයෝ ත්, හඳුන්වනවා. බටහිරයන්ට කැරලි උනාට සිංහලයන්ට එය නිදහස් සටනයි.කතෝලිකයන්ට ක්‍රිස්තියානීන්ට කැරලි උනාට සිංහලයන්ට එය නිදහස් සටනයි.
උඩරට ගිවිසුමේ ගිවිසගත් වගන්ති කඩ කිරීම නිසයි සටන් ඇති උනේ. 1815 නිදහස් සටනට තුඩුදුන් මූලිකම හේතුව උනේ ඉංග්‍රීසින් විසින් මුස්ලිම්වරුන්ට පාලන බලයක් ලබා දීමයි.
නිදහස් සටන කළේ සිංහලයන් පමණයි.
මුස්ලිම් අය කළේ ඉංග්‍රීසීන්ට ජයග්‍රහණය අත් වෙයි කියා සිතා සිංහලයන්ට පාවා දීමයි.
දෙමල අය කරේ ඉංග්‍රීසීන්ට බැලමෙහෙවර කිරීමයි. ඉංග්‍රීසීන්ට බැලමෙහෙවර කිරීම තුළ ඔවුන්ට ඉංග්‍රීසි කතා කිරීමේ හැකියාවත් සමගම බල තල තාන්න මාන්න ලැබුණා. කතෝලික ක්‍රිස්තියානින් කියන්නේ පූර්ණ සිංහල කරන විට ලක් නොවූ පිරිසක්. ඔවුන් ගේ දෙමළ ආභාෂයක් ද බලෙන් හරවපු සිංහල ආභාෂයක් ද තියෙනවා.
ඔවුන් අද නොකියා කියන්නේ ඉංග්‍රීසින් අතහැර ගිය කොටස ඔවුන්ට අයිති කියායි. මේක එන්නේ ලන්දේසීන් එක්ක ගහපු ගිවිසුම්වලින් ය. ලන්දේසීන් එක්ක ගහපු ගිවිසුම් වලින් එන කොටස් කතෝලික ක්‍රිස්තියානි ඉංග්‍රීසීන්ගේ අයිතීන් ද සමඟ තමන්ට ලැබෙන්න ඕන කියලා යටි හිතින් හිතනවා.
එක පැත්තකින් දෙමළ අයගේ බැල මෙහෙවර කර ලබාගත් දේත් කතෝලික / ක්‍රිස්තියානින් මංකොල්ලකෑවා. තවත් කනවා. එල්ටීටීඊ එක කියන්නේ කතෝලික පල්ලියේ බළල් අතක් . සිංහලයන්ට වඩා හින්දූන් මේ සිහින දේව රාජ්‍යය වෙනුවෙන් බිල්ලට ගියා.
කතෝලික ක්‍රිස්තියානි කියන්නේ ත් ඉංග්‍රීසි ලන්දේසි පරංගින් ට මය..
ඔය නිදහස් සටන කියන එකේදී
සිංහලයන්ට තනියම යි සටන් කරන්න වුනේ ඒ ඔවුන් සියල්ලන්ටම විරුද්ධවයි.
මෙතන ලංකාවේ වැරදි මතයක් පැළ කරලා තියෙනවා නිදහස සටන් කර ලබා ගත්තා කියලා. කොහොමත් එහෙම එකක් නෙවෙයි එතන උනේ. දෙවන ලෝක යුද්දෙන් පස්සේ තීරණයක් අරගෙන තිබුණා අල්ලාගත් සියලුම රටවල් නැවත බාරදෙන්න.
උඩරට ගිවිසුමෙන් සිංහලයන් විසින් ඉංග්‍රීසීන්ට පවරපු ආණ්ඩු බලය නැවත නිදහස ලෙස 1948 දී සිංහලයන්ට ලබා දුන්නා .
ඔය ඊනියා නිදහස ලබා දෙන අවස්ථාවේ 1948 උඩරට පහත රට භේදයක් තිබුණා.
පහත රට තමයි ලන්දේසීන් විසින් සිංහලයන්ගෙන් ගිවිසගත් ලබාගත් කොටස පසුව ඉංග්‍රීසි පාලනය කළේත් අධිකාරියක් පතුරවලා ඒ කොටසයි.
ඔය ඉංග්‍රීසීන්ගේ කොටස පාලනය කළ කොටස කතෝලිකයන් අයිතිවාසිකම් කියනවා වගේ එකක් තියෙනවා.
ඒ අවස්ථාවේ රට “සිංහලේ” කරන්න නියමිතව තිබුණත් ඒක ලංකා කියලා වෙනස් කලේ ඔය උඩරට පහත රට බේදය තුල ඒ නිසයි.
පසුව රටේ නම ලංකා කියලා වෙනස් කරලා ශ්‍රී ලංකා ත් කලා. ceylon කියන්නේ සිංහලේ කියන අර්ථය යි.
ඒ කාලය තුළ කතෝලික ආයෙ ගීත ක්ෂේත්රය කලා ක්ෂේත්රය ආක්‍රමණය කරලා තිබුණේ. ලංකා කියලා ගීත තනු ආවේ ඔය මතය වෙනස් කරන්නයි. සිංහලේ කියන නම නොයොදා ලංකා කියලා යොදාගන්නා හුගක් ප්‍රයත් තයක් දැරුවා.
අද ඉන්න අයට මේ කතාව හරියට තේරෙන්නෙ නෑ මෙහෙම කිවුවට.
අදත් තාමත් නිදහස් සටන තියෙනවා. අද
තියෙන්නෙ ඒ ලැබුණු බලය කතෝලික ක්‍රිස්තියානි අය ගන්නවාද සිංහලයන් ගන්නවද කියන ප්‍රශ්නයයි. ඔය ප්‍රශ්නය හරියට ේරුම් නොගැනීම නිසා රටේ දරිද්‍රතාවය දිගින් දිගට වැඩි වෙනවා. ලංකාවේ විධායක බලය ශක්තිමත් වෙන්න ඕන අනිවාර්යෙන්ම. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියන බොරුව තියෙන්නේ තියෙන මේ ප්‍රශ්නය උඩු දුවනවා දරිද්‍රතාවය වැඩි වෙනවා. හොඳට හෝ නරකට විධායක බලය තව තවත් ශක්තිමත් කළ යුතුමයි. ඒක රාජාණ්ඩු ක්‍රමයට පොඩ්ඩක් සමානයි. අද ඒ විධායක බලය මොට්ට කිරීම හේතුවෙන් විධායක පූස්සෙක් බවට පත්වෙලා.
අද සිංහලයන්ට තියෙන නිදහස් සටන යනු කලුයි පියන්ගෙන් රට ගලවා ගැනීමේ මෙහෙයුමයි.
අද සිංහලයන්ට විරුද්ධව ඒ සටන සඳහා කතෝලික ක්‍රිස්තියානි යොදවන්නේ proxy යන්ය. එනම් බළල් අත් ය.
ලංකාවේ ඉන්න කතෝලික ක්‍රිස්තියානි .බ්‍රිතාන්‍ය ඇමරිකා ඊශ්‍රායල් සම්බන්ධතා ඇතිව බලගැන්වී ලා . මෑතකදී ඉන්දියාවත් එකතු වෙලා.
NGO , path finder වැනි බලල් නඩ මෙහෙයවලා ඔවුන් අද රට අරාජික කරනවා.
අද සිංහලයන්ට නිදහස් සටන තියෙන්නෙ මෙතනයි.
ඒ එන්නේ ථෙරවාද බෞද්ධයන් ටත් එරෙහිවයි. අද බුද්ධාගම බේරගන්නත් වෙලා තියෙන්නේ ඔවුන්ගෙන් .
ලංකාවේ බුද්ධාගම පවතින්නේ උපාසක අම්මලාගේ ශ්‍රද්ධාව නිසායි. ඉන් ශ්‍රද්ධාව උපාසක අම්මලාට එන්නේ භික්ෂූන්වහන්සේලාගේ සීලය පදනම් කරගෙනයි. නමුත් සිල් රැකීම ට වඩා සාසනික සේවයක් කිරීම සිංහලයේ ක්‍රමයයි.
මේක කතෝලිකයන් දන්න නිසා ඔවුන් අලුත් උපක්‍රමයක් යොදලා තියෙනවා. ඔවුන් ලොකු ප්‍රචාරයක් ගෙන යනවා ථේරවාදී පන්සල් වල ඉන්න භික්ෂූන් වහන්සේලා දුස්සීලයි කියන්න. අනිත් පැත්තෙන් බොරු සීලයක් පෙන්නා ආරන්‍ය මන් ග්‍රහණයට හස්ත ට ගනිමින් පවතිනවා. උතුරු නැගෙනහිර පළාත්වලයි පිටිසර පළාත්වලයි කැලෑවල බොරුවට තමා හස්තය න්ත්‍රණය විමධ්‍යගත කරවනවා. මේ තුළින් වසර දහයක් පහළොවක් තුළ ඔවුන් බෞද්ධ බලයද අල්ලනවා කියලා හිතන්න පුලුවන්. මේක හොඳටම සාර්ථකව මෙය පු කෙනෙක් තමයි මහමෙව්නාවේ අසපු කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද කියන හිමි. මේ කතාව එළි වුණා. මහමෙව්නාව විසින් දිගවාපියන් අල්ලන්න ගිය වැඩෙන් . සමහරුන්ට ඒ කතාවත් තේරෙන්නේ නැත. ඔතන එලි බැස්සේ ඔය කතාව විතරක් උනාට අනිත් භූමිය හුඟක් අල්ලලා ඉවරයි දැනටම.
ආරණ්‍ය යනුවෙන් ඒ තුළට ලොකු මුදලක් ඔවුන් බලය අල්ලන්න ලබාගන්න යොදවනවා.
මේ ප්‍රශ්නය හාමුදුරුවරුන්ට එකපාරටම තේරෙන්නෙත් නැත.
උන්වහන්සේලා ඉන්නේ ප්‍රශ්නෙ ඇතුලේ නිසා අලියාගේ කන් දෙක, නකුට, කකුල් විතරයි පෙනෙන්නේ . ප්‍රශ්නය දකින්න අලියව දකින්න ඕන. අලියව දකින්න කවදක් වත් බැරිය.
ඒකත් ප්‍රශ්නයක්…
එළිය 